برآورد تغییرات همالرزه شتاب ثقل ناشی از زمین‌لرزه‌های دوگانه اهر- ورزقان

درک این نکته مهم است که در اثر زمین‌لرزه کل زمین و نه فقط سطح آن دچار تغییرشکل می‌شود. چون میدان جابه‌جایی با تغییر توزیع جرم همراه است شتاب ثقل و در نتیجه ارتفاع ژئوئید نیز بایستی بعد از زمین‌لرزه تغییر کند. در این تحقیق روش کلی محاسبه تغییرات مؤلفه‌های مختلف شتاب ثقل در اثر زمین‌لرزه در اثر یک گسلش با هندسه و لغزش دلخواه مورد بررسی قرار می-گیرد. بدین‌منظور از روش توابع گرین برای گسلش مدفون در نیم‌فضای کشسان استفاده شده و توابع تحلیلی بسته مورد استفاده برای مدل‌سازی تغییرات همالرزه شتاب ثقل در اثر نابرجایی صفحه‌ای معرفی می‌شوند. از ترکیب نتایج حاصل از مدل‌سازی و مشاهدات شتاب ثقل می‌توان به عنوان ابزاری برای تعیین هندسه و ابعاد نابرجایی حاصل از زمین‌لرزه یا میزان تغییر ارتفاع ژئوئید در منطقه وقوع زمین‌لرزه استفاده نمود. نتایج شبیه‌سازی‌ها نشان می‌دهد که یک زمین‌لرزه شدید باعث تغییر ارتفاع ژئوئید تا یک متر نیز می‌شود. به‌عنوان مطالعه موردی زمین‌لرزه‌های دوگانه مورخ 21/5/1391، 5/6=Mw و 3/6=Mw اهر- ورزقان استان آذربایجان‌شرقی در منطقه شمال غرب ایران انتخاب گردید و تغییرات شتاب ثقل در اثر این زمین‌لرزه مورد محاسبه قرار گرفت. نتایج محاسبات نشان می‌دهد که تغییرات شتاب ثقل در اثر زمین‌لرزه بیشتر از حد دقت دستگاه‌های اندازه‌گیری شتاب ثقل می-باشد. نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که این مدل را می‌توان برای هر گسل دیگری در کشور و در هر منطقه‌ای با هر خصوصیات هندسی به‌کار برده و میزان تغییرات شتاب ثقل را برای نقاط واقع در حوزه حرکت گسل محاسبه نمود. همچنین با توجه به برقراری اصل برهم‌نهی مدل‌سازی انجام شده برای زمین‌لرزه‌های متعددی که در یک گسل رخ می‌دهد و همچنین برای سامانه‌ای از گسلش‌های مختلف قابل اعمال است. برای رویداد اول 5/6=Mw زمین‌لرزه‌های دوگانه اهر- ورزقان تغییرات کل شتاب ثقل در بازه 929/10- میکروگال تا 257/10 میکروگال قرار دارد. همچنین برای رویداد دوم 3/6=Mw تغییرات کل شتاب ثقل در بازه 977/43- میکروگال تا 545/16 میکروگال قرار دارد. نتایج بدست آمده از محاسبات نشان می‌دهد که دامنه تغییرات شتاب ثقل در گسلش‌های امتدادلغز کمتر از گسلش شیب‌لغز یا کششی بازشونده می‌باشد.